Chiêm ngưỡng nhà thờ Phát Diệm hơn trăm tuổi ở Ninh Binh

Có ai đã đặt chân đến nhà thờ Phát Diệm mà không ngây ngất trước vẻ đẹp của nơi đây. Được mệnh danh như “kinh đô công giáo của Việt Nam”, tòa kiến trúc thực sự là một công trình nguy nga, tầm cỡ. Chẳng phải  phong cách phương Tây, cũng không hoàn toàn mang nét truyền thống phương Đông, nhà thờ lại như bức tranh được pha màu hài hòa giữa Á-Âu. Hãy cùng chúng tôi đi khám phá nét độc đáo tại đây nhé.

Vài nét về nhà thờ Phát Diệm

Nhà thờ đá với 100 năm lịch sử

Toàn thể khu di tích trải dài trên diện tích gần 22ha, tọa lạc tại thị trấn Phát Diệm, huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình. Nhà thờ là một  quần thể kiến trúc được xây dựng vào năm 1875. Người đã có công dựng lên công trình đầy giá trị này là linh mục Phêrô Trần Lục (còn gọi là cụ Sáu, 1825-1899)
Để ngắm nhìn tòa kiến trúc rực rỡ hơn 100 năm tuổi,  nhiều du khách đã không quản ngại di chuyển 120km từ Hà Nội.

Quá trình xây dựng công phu, bền bỉ

Khi mà máy móc, mọi thứ chưa phát triển, để xây lên một nhà thờ tầm cỡ như thế là một quá trình vất vả, gian nan. Quá trình xây dựng và hoàn thiện nhà thờ kéo dài tới 34 năm. Mỗi một công trình, từng chi tiết trong quần thể di tích được cụ Sáu ấp ủ, thực hiện từng bước. Ít ai biết, Phát Diệm xưa là vùng đất phù sa bồi đắp nên nền đất rất yếu. Để có nền móng tốt, cụ Sáu đã vất vả nghiên cứu và cho người đóng hàng nghìn cọc tre và đổ đất đá.

Công trình kiến trúc đầu tiên được xây dựng năm 1883

Nét độc nhất làm nên nhà thờ Phát Diệm là cả quần thể được xây dựng hoàn toàn bằng đá và gỗ lim. Quần thể khu di tích gồm: Ao hồ, Phương Ðình, Nhà thờ lớn, ba hang đá nhân tạo và nhà thờ đá, nhà chuông

Tinh xảo trong từng nét kiến trúc

Ao hồ là do chính tay cụ Sáu đào trước là để lấy đất đắp cao cho khu Nhà Thờ. Đồng thời, cụ muốn tạo không gian, mang lại cảm giác thoải mái khi đến nhà thờ. Nhìn vào, ta có thể thấy trước là “thủy” (hồ nước hình chữ nhật), sau có “sơn” ôm trọn (ba hang đá).

Phương Đình hay còn gọi là “nhà vuông”, chiều ngang 21m, sâu 17m, cao 25m. Tòa nhà được xây dựng bằng đá phiến, với tầng dưới cùng vững chãi với đá xanh. Tầng hai là một trống lớn, tầng trên cùng là quả chuông lớn với tiếng có thể vang xa 3 tỉnh.

Nằm ở vị trí trung tâm là nhà thờ lớn, được xây cất chỉ trong 3 tháng cuối năm 1891. Tuy nhiên, quá trình chuẩn bị và chữa chân móng đã bắt đầu từ 10 năm trước. Một nhà thờ độc đáo không kém là nhà thờ đá. Đây là công trình được xây dựng hoàn toàn bằng đá từ cột kèo, tường… và cũng là nhà thờ được xây dựng đầu tiên.

Mái nhà cong vút tựa mũi thuyền

Sự chuẩn bị, nghiên cứu kiến trúc cẩn thận

Để hoàn thành một nhà thờ đồ sộ hoàn toàn bằng gỗ và đá, gỗ phải lấy từ nhiều nơi như Nghệ An, Thanh Hoá, Sơn Tây…  Đá thì được đưa về từ núi Thiện Dưỡng cách Phát Diệm 30 km, đá quý hơn lấy ở núi Nhồi gần tỉnh lỵ Thanh Hóa, cách tận 60 km. Gian nan nhất là trong những năm thế kỷ của XIX, nhà thờ phải vận chuyển những cây gỗ nặng tới 7 tấn, phiến đá quý thì 20 tấn từ nơi xa về.

Nếu có dịp đến  đây, bạn đừng lướt qua nhanh những cột, song chấn hay bỏ qua những mái nhà. Tất cả những tinh hoa kiến trúc đều được hội tụ tại đây. Bạn sẽ cảm nhận nét hiện đại hài hòa với nét vẽ truyền thống.

Nét vẽ cây trúc-nét vẽ truyền thống

Hình ảnh Chúa Jesu, cây thánh giá, chùm hoa mân côi…hòa quyện trong hình ảnh hoa sen, chữ hán, tứ linh “Long-Ly- Quy-Phụng” hay tứ quý “Tùng-Cúc-Trúc-Mai”… được chạm khắc khéo léo, tinh tế. Phía trên là  những mái nhà cong vút – nét vẽ quen thuộc trong kiến trúc chùa chiền Việt Nam

Quang cảnh bên trong

Nhà thờ Phát Diệm giờ lễ

Có lẽ, lễ Giáng Sinh là lễ được mong chờ nhất tại nhà thờ. Đây là lễ lớn thu hút khắp người dân khắp vùng về. Không khí đêm Giáng Sinh rất náo nhiệt, đông đúc, có gì đó rất ấm áp. Nhà thờ Phát Diệm lung linh, thơ mộng trong ánh đèn, những hang đá, thánh giá, cây thông phát sáng.

Nhà thờ sáng rực ánh đèn

Lễ giáng sinh gồm các phần: Canh thức (chờ Chúa sinh ra) trước hang đá và Thánh Lễ. Kết thúc phần lễ là màn rước kiệu hoa tượng Chúa Hài Đồng (Chúa mới sinh). Mọi người cùng chắp tay cầu nguyện cuộc sống an lành trong không khí thiêng liêng, tôn nghiêm.

Không khí buổi tối đêm Giáng Sinh

Thật vinh dự, năm 1988, nhà thờ Phát Diệm đã được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Hiện tại, tỉnh Ninh Bình đang hoàn thiện hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận nhà thờ Phát Diệm là di sản văn hóa thế giới. Mong cho những nỗ lực của tỉnh sẽ sớm có kết quả.