Thực trạng rác thải nhựa ở Việt Nam và giải pháp khắc phục

Thực trạng rác thải nhựa ở Việt Nam là một trong những thách thức môi trường lớn hiện nay. Với tốc độ đô thị hóa nhanh, mức sống ngày càng được nâng cao và thói quen tiêu dùng tiện lợi, lượng rác thải nhựa tại nước ta đang tăng lên đáng kể qua từng năm. Nhựa có mặt khắp nơi trong đời sống hàng ngày, từ bao bì thực phẩm, chai nước, ống hút, túi nylon đến các sản phẩm tiêu dùng khác. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là phần lớn rác thải nhựa không được xử lý đúng cách, dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng và ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe con người cũng như hệ sinh thái.

Thực trạng rác thải nhựa ở Việt Nam

Thực trạng rác thải nhựa ở Việt Nam

Tổng lượng và mức độ ô nhiễm từ rác thải nhựa

Theo thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, mỗi năm Việt Nam thải ra khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa, trong đó chỉ có khoảng 27% được tái chế hoặc xử lý đúng cách, phần còn lại bị chôn lấp, đốt hoặc vứt bừa bãi ra môi trường tự nhiên. Tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM hay Đà Nẵng, rác thải nhựa chiếm tỷ lệ cao trong tổng khối lượng rác thải sinh hoạt hàng ngày. Các bãi biển, con sông, kênh rạch ở nhiều địa phương đang ngày càng bị phủ kín bởi túi nylon, chai nhựa, đồ dùng dùng một lần… gây mất mỹ quan, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường nước và đời sống sinh vật. Đặc biệt, những loại nhựa khó phân hủy có thể tồn tại hàng trăm năm, tạo gánh nặng lâu dài cho hệ sinh thái.

Thực trạng rác thải nhựa ở Việt Nam đang ngày càng ô nhiễm nghiêm trọng ảnh hưởng đến công đồng

Tiêu thụ và xu hướng gia tăng rác nhựa

Việt Nam hiện nằm trong nhóm 20 quốc gia có lượng rác thải nhựa đổ ra biển nhiều nhất thế giới. Lượng tiêu thụ nhựa bình quân đầu người đã tăng từ 3,8 kg năm 1990 lên đến gần 45 kg năm 2022. Đáng chú ý là xu hướng tiêu dùng đồ nhựa một lần ngày càng phổ biến, đặc biệt trong ngành thực phẩm, bán lẻ và dịch vụ giao hàng. Với sự phát triển của thương mại điện tử và dịch vụ giao đồ ăn, lượng túi nylon, hộp xốp, thìa nhựa… được sử dụng và thải bỏ ngày một nhiều, gây áp lực lớn cho hệ thống xử lý rác hiện có.

Nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng này

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa tại Việt Nam. Trước hết là do nhận thức của người dân về tác hại của nhựa chưa đầy đủ, dẫn đến thói quen sử dụng và xả thải bừa bãi. Thứ hai là hệ thống phân loại, thu gom và xử lý rác thải chưa đồng bộ, chưa phân biệt rõ rác thải hữu cơ và vô cơ, đặc biệt là nhựa tái chế. Ngoài ra, cơ chế, chính sách về giảm thiểu rác thải nhựa tuy đã được ban hành nhưng chưa đủ mạnh để tạo sức ép và động lực thay đổi hành vi từ người tiêu dùng cũng như doanh nghiệp.

Giải pháp khắc phục

Tuyên truyền và giáo dục cộng đồng

Một trong những giải pháp quan trọng hàng đầu là tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục cộng đồng về tác hại của rác thải nhựa đối với môi trường và sức khỏe con người. Các chiến dịch truyền thông trên mạng xã hội, truyền hình, báo chí cần được triển khai mạnh mẽ và liên tục, đặc biệt hướng đến đối tượng học sinh, sinh viên, người tiêu dùng trẻ – nhóm đang tiêu thụ nhựa nhiều nhất. Việc nâng cao nhận thức sẽ là nền tảng thúc đẩy hành vi tiêu dùng xanh, bền vững.

Tuyên truyền và giáo dục ý thưc bảo vệ môi trường

Thực hiện phân loại rác tại nguồn

Phân loại rác tại nguồn là giải pháp thiết thực giúp tăng hiệu quả tái chế và giảm lượng rác thải ra môi trường. Cần khuyến khích người dân tách riêng rác hữu cơ, rác vô cơ, rác tái chế ngay từ khâu phát sinh. Chính quyền địa phương cần hỗ trợ bằng cách cung cấp hệ thống thùng phân loại rõ ràng, xây dựng quy định xử lý phù hợp, đồng thời đào tạo đội ngũ thu gom chuyên biệt để đảm bảo chuỗi tái chế vận hành hiệu quả.

Phân loại rác tại nguồn là biện pháp không thể thiếu của mỗi gia đinh hiện nay

Thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn và tái chế

Mô hình kinh tế tuần hoàn – trong đó rác thải được xem như tài nguyên và được tái sử dụng, tái chế tối đa – là hướng đi bền vững cho tương lai. Nhà nước cần khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ tái chế nhựa, sản xuất bao bì sinh học, đồng thời ban hành các chính sách hỗ trợ như giảm thuế, hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp thân thiện với môi trường. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu rác thải mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm và phát triển kinh tế xanh.

Khuyến khích người dân thay đổi hành vi tiêu dùng

Người tiêu dùng đóng vai trò trung tâm trong việc giảm rác thải nhựa. Cần vận động người dân hạn chế sử dụng đồ nhựa một lần, thay vào đó chuyển sang các sản phẩm tái sử dụng như bình nước inox, túi vải, hộp thủy tinh… Các cửa hàng, siêu thị cũng cần hỗ trợ người tiêu dùng bằng cách cung cấp các lựa chọn không dùng nhựa hoặc có thể tái chế dễ dàng. Khi hành vi tiêu dùng thay đổi, nhu cầu về nhựa sẽ giảm, kéo theo lượng rác thải cũng giảm theo.

Hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần

Cuối cùng, việc cấm hoặc hạn chế nhựa sử dụng một lần cần được triển khai mạnh mẽ hơn. Một số thành phố như Hội An, Đà Nẵng đã có những quy định hạn chế sử dụng ống hút nhựa, túi nylon trong các hoạt động du lịch, khách sạn. Chính phủ cũng có thể đưa ra lộ trình cấm sản xuất và lưu hành một số sản phẩm nhựa dùng một lần như ly nhựa, hộp xốp… để từng bước giảm thiểu lượng nhựa phát sinh.

Để góp phần giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa, việc sử dụng thùng phân loại rác là vô cùng cần thiết. Poliva là thương hiệu uy tín chuyên cung cấp các loại thùng rác phân loại bằng inox, nhựa HDPE bền đẹp, thiết kế thông minh, phù hợp với cả hộ gia đình, văn phòng lẫn khu công cộng. Các sản phẩm của Poliva giúp người dùng dễ dàng phân loại rác tái chế và không tái chế, nâng cao hiệu quả thu gom và xử lý.

Hình ảnh một số thùng rác phân loại của Poliva

Tham khảo 1 số mẫu thùng rác phân loại rác đang bán chạy của Poliva:

• Thùng rác phân loại 3 ngăn
• Thùng rác phân loại rác thải
• Thùng rác phân loại rác 3 ngăn nắp lật
• Thùng rác phân loại rác ngoài trời