Đậu Mơ – Món ăn dân dã, bình dị của mảnh đất Hà Thành

 Hà Nội nổi tiếng với nhiều món ngon làm nức lòng khách thập phương. Giữa vô vàn món ngon đấy, đậu mơ Hà Nội vẫn là món ăn dân dã, bình dị mà lại dễ ăn khiến nhiều người nức lòng. 

Nguồn gốc của đậu mơ Hà Nội

Bìa đậu có màu trắng đục, mềm và mịn

Đậu phụ vốn là một món ăn quen thuộc trong bữa ăn của người Việt từ lâu. Một món ăn có thể làm được nhiều món. Đặc biệt đây là một nguyên liệu chế biến quan trọng với những ăn chay. Trên đất nước Việt Nam có nhiều địa phương có những cách làm đậu phụ khác nhau. Nhưng đậu mơ được làm tại làng Mai Động, nay thuộc quận Hoàng Mai, Hà Nội được xem là ngon hơn cả. Vì nó có công thức làm đặc biệt mà bây giờ vẫn giữ được hương vị cũ.

Cái tên đậu mơ xuất phát từ tên gọi Kẻ Mơ gồm Hoàng Mai, Thanh Mai, Bạch Mai, Mai Động, Mơ Táo nên được gọi là đậu Mơ. Đậu mơ do chính ông tướng Tam Trinh từ thời Hai Bà Trưng (tức khoảng thế kỉ I Sau công nguyên) chế ra và truyền lại cho dân chúng trong làng, từ đó truyền lại cho các thế hệ và đến bây giờ.

Cách làm đậu mơ – tinh hoa của nghề Việt

Để tìm hiểu văn hóa của một vùng đất, người ta thường chọn cách khám phá vẻ đẹp con người lao động ở đó. Đến với làng nghề làm đậu mơ. Chúng ta sẽ thấy được những vất vả, khéo léo của những người dân để biết quý trọng hơn công sức lao động.

Nhắc đến đậu Mơ, người ta nghĩ ngay đến những bìa đậu nhỏ, có màu vàng hơi nhạt và thơm ngậy. Cũng giống với những công đoạn và cách làm đậu phụ như các vùng miền khác. Nhưng đậu Mơ được chọn lọc kỹ, gói khéo léo ăn rất mềm, béo ngậy hơn so với chỗ khác. Cũng có tương truyền rằng đậu làng Mơ nổi tiếng là do từ xưa đậu được nấu bằng nước giếng làng Mơ. Nên chúng có mùi vị đặc biệt nên đậu mới thơm ngon.

Bìa đậu phụ được bọc trong một lớp vải mỏng

Công đoạn làm đậu Mơ

Để bắt đầu có được mẻ đậu ngon bán chợ buổi sáng, người làm đậu phải dậy từ 2-3 giờ sáng. Cả làng Mơ cùng thức giấc vào lúc trời còn nhá nhem, tiếng cười nói, giục giã làm việc khiến không gian trở nên thật vui tươi, hứng khởi.

Để có được bìa đậu mềm nhưng cầm chắc tay đạt chất lượng thì công việc chọn đậu chiếm 50% thành công của mẻ đậu.  Đậu tương phải được chọn kỹ. Đó phải là những hạt tròn đều, có màu vàng mẩy. Sau đó đem đi phơi khô, xay vỡ đôi cho tróc vỏ mới đem ngâm để lấy nước cốt. Sau đó mới cho vào túi vải thô, vắt bớt chất xơ, lọc ra nước đậu sống. Đây là khâu quyết định chất lượng, bởi đậu chín non hay quá lửa đều không đạt chất lượng.

Phần nước tinh chất sau khi xay xong thì được đổ ra chum đất lớn để nguội bớt. Rồi hòa với phần nước chua sao cho đậu tương kết tủa thành bánh, có màu vàng nhạt.  Đó chính là phần mà người ta gọi là “óc đậu”. Sau đó, người ta sẽ bỏ vào một cái khuôn gỗ, được gói trong lớp vải mỏng và được ép cho thành hình. Sau 30 phút lấy ra khỏi tầm vải và xếp lên sàng. Vậy là mẻ đậu đã hoàn thành, người ta sẽ mang thẳng ra chợ để bán. Còn để đến chiều bán thì đậu sẽ được thả vào nước lạnh để bảo quản.

Những miếng đậu thành quả của quá trình làm vất vả

Đậu Mơ chế biến được những món gì?

Một quy trình thật là công phu và đòi hỏi sự khéo léo đúng không ạ? Từ bao đời đã được cách chế biến đậu mơ thành món ngon khác nhau. Nó là một nguyên liệu quan trọng làm nên món ăn nổi tiếng của mảnh đất thủ đô đó là “ Bún Đậu Mắm Tôm”.

Món Bún Đậu Mắm Tôm được làm từ đậu làng Mơ chính hiệu

Người dân Hà Thành cũng biết cách biến tấu bìa đậu phụ thành nhiều món ăn khác cho hợp khẩu vị. Bạn có thể ăn nóng khi vừa mới cắt từ khuôn ra, chấm với mắm tôm hoặc nước mắm tỏi. Hay đơn giản hơn là chấm muối chanh. Đây là món ăn đơn giản lại mát, rất thích hợp cho những ngày hè nóng bức.

Có các món quen thuộc và dễ làm như đậu chao, bún đậu ốc, các món canh đậu, đậu sốt cà chua… Mỗi cách làm lại mang lại những cảm nhận thú vị khác nhau. Nó gần gũi và gắn bó như một phần không thể thiếu trong ẩm thực Hà thành.

Đậu Mơ mua ở đâu ngon nhất?

Hiện nay, đậu phụ được bán khắp Hà Nội. Người mua có thể tìm thấy ở trong siêu thị, chợ dân sinh, chợ cóc một cách dễ dàng. Giá đậu không đắt, chỉ chừng 2000 VNĐ – 3000 VNĐ/ bìa đậu. Tuy nhiên, muốn ăn ngon bạn phải đi xa. Đậu làng Mơ (làng Mai Động) vẫn là nức tiếng gần xa nhất.

Đậu Mơ qua bao thăng trầm vẫn giữ được thương hiệu trong lòng của mọi khách hàng. Dân dã, bình dị là thế mà từ lâu món đậu Mơ đã đi vào lòng người. Mỗi một du khách khi ghé thăm Hà Nội đều muốn thưởng thức vị thanh mát, ngậy của đậu Mơ sẽ làm họ thêm yêu mảnh đất Kinh Kì này.