Nước mắm Gành Đỏ – Gia vị thượng hạng cho bữa cơm Việt
Một trong những làng nghề truyền thống được lưu truyền từ bao đời nay ở quê hương Phú Yên không gì khác ngoài nước mắm Gành Đỏ. Đây là sản vật được nhiều du khách mua về làm quà bởi hương vị đặc trưng không lẫn vào đâu được.
Trong kí ức của những người làm nghề xóm Gành Đỏ thuộc huyện Sông Cầu. Tên gọi “nước mắm Gành Đỏ” được truyền miệng từ hàng trăm năm trước. Vào thời kì trinh chiến, trai tráng có sức để chiến đấu nhờ vào những bữa cơm đạm bạc ăn với nước mắm. Tuy nước mắm có vị mặn nhưng ăn chung với cơm lâu ngày lại bị ghiền. Khó khăn là thế nhưng nước mắm dần được nhiều người tự chế biến bán qua ngày để mưu sinh.
Theo dòng thời gian, nước mắm đã trở nên cái hồn phách của người dân địa phương trong làng lúc nào không hay. Trước đây, các cơ sở sản xuất nước mắm nổi tiếng nhưng chưa có thương hiệu. Từ sau năm 1975, nhãn hiệu nước mắm xứ Gành Đỏ mới chính thức xuất hiện trên thị trường Việt Nam.
Quy trình chế biến nước mắn Gành Đỏ ngon hảo hạng
Nguyên liêu chính chế biến nước mắm
Trong sự phát triển của môi trường tự nhiên, cá cơm được chọn làm nguyên liệu chính để làm nước mắm. Cá cơm có thể nuôi trồng và đánh bắt ở nhiều nơi khác nhau. Duy chỉ có cá ở vùng Sông Cầu vùng biển An Tuy mới ủ được thơm ngon. Đặc biệt, muối trước khi ủ chung với cá sẽ được để một năm cho ra hết vị chát. Nhờ vậy, những chai nước mắm thương hạng được làm ra sẽ không có vị chát. Ngoài ra, cá cơm sau khi vào giai đoạn ủ cần sửa thật sạch bằng nước biển thì khi ủ sẽ có vị tươi ngon hơn. Vào những lúc cao điểm, các hộ kinh doanh sẽ mua cá thêm từ những nơi khác. Nhưng quả thật, không có nơi nào sánh bằng với cá cơm ở huyện Sông Cầu này.
Hầm chứa cá và muối khối lượng lớn
Cá được ủ với muối trong hầm được người dân xây dựng một cách đặc biệt. Xung quanh hầm được tráng bằng lớp xi măng dày với độ sâu 2m và trồi lên mặt đất 1m. Với sức chứa lớn lên đến 30 – 40 tấn cá ủ muối mỗi năm. Các bề mặt hầm được tô vữa một cách kĩ lưỡng chống tình trạng bị rạn nứt, bể hầm được xây bằng gạch. Các lớp cá và muối lần lượt xếp xen kẽ nhau cho đến khi đầy hầm. Nếu có dịp đến tham quan các cơ sở sản xuất nước mắm Gành Đỏ, bạn sẽ được tận mắt chứng kiến cách người dân ướp cá và muối trong những hầm chứa này. Nhìn tuy có vẻ đơn giản nhưng chất chứa bao nhiêu tâm huyết của người làm nghề ngay từ những công đoạn đầu tiên.
Quy trình chế biến công phu
Để có được một chai nước mắm thơm ngon nguyên chất trên thị trường thì phải qua rất nhiều công đoạn. Sau khi để cá ướp trong hầm chứa, chờ cho đến khi nào rỉ hết ra lớp nước từ muối và nhớt của cá. Phơi nước trong bể chứa ngoài trời trong vòng 4 tháng liên tục. Đến hết khoảng thời gian này, đổ ngược lại nước vào hầm chứa cá tiếp tục ủ suốt 12 tháng liền. Đợi cho những giọt nước mắm thơm phức đầu tiên rỉ ra, đổ lại vào hầm trong 2 tháng để cho ra loại nước mắm hảo hạng nức tiếng xứ Gành Đỏ. Có thể thấy quy trình để chế biến nước mắm Gành Đỏ mất thời gian rất lâu nên các hộ kinh doanh phải xoay vòng liên tục để đáp ứng được nhu cầu của thị trường.
Nước mắm Gành Đỏ vươn xa đến mọi miền
Đi dọc theo đường quốc lộ xã Xuân Thọ, bạn có thể thấy nhiều cơ sở sản xuất nước mắm khác nhau. Mỗi nơi có một bí quyết gia truyền mang tên riêng được nhiều người biết đến như nước mắm Ông Già, nước mắm Tân Lập, nước mắm Bà Mười Phú Yên,…Nhưng sau tất cả, điều đáng trân trọng là tất cả những nơi này thống nhất cùng nhau xây dựng nên thương hiệu nước mắm nhĩ Phú Yên ngon nức tiếng. Hiện nay, nhiều du khách đến với Phú Yên thường ghé các cơ sở sản xuất để mua nước mắm Gành Đỏ làm quà với giá dao động từ 80.000 – 150.000/ chai. Đây hẳn là môt sản vật mang mùi vị biển cả trở thành biểu tượng của vùng đất Phú trời Yên.
Nghe đến đây thôi chắc hẳn bạn đã cảm nhận được sự tinh túy trong từng giọt nước mắm Gành Đỏ. Đây là một gia vị góp phần làm cho bữa cơm gia đình Việt thêm đậm đà với mùi vị đặc trưng của biển cả.