Về Thái Bình thưởng thức mắm cáy ngon tuyệt đỉnh

Mắm cáy là một trong những món ăn đặc sản của quê hương Thái Bình. Đây cũng là món ăn không thể thiếu hàng ngày của người dân nơi đây. Với một bát mắm cáy sóng sánh ngả màu hồng, có mùi hơi đậm đà. Khi ăn có thể bắt thêm chanh cho sủi bọt và dùng để chấm rau muống, thịt luộc…vô cùng ngon.

Những trưa hè oi ả, chỉ cần một bát mắm cáy bên đĩa rau luộc

Với nhiều người mắm cáy là một món không dễ ăn. Nhưng nếu đã một lần nếm thử thứ nước chấm này thì chắc chắn không thể nào quên. Hương vị của những hũ mắm cáy còn được biết đến như sự chắt lọc nỗi nhọc nhằn sớm hôm của người dân quê lúa. Nó không đơn thuần chỉ là một món ăn mà còn chứa đựng trong đó tuổi thơ, nỗi thương nhớ quê hương của những người con xa quê. 

Mắm cáy hương vị của những trưa hè oi ả

Cáy có hình dạng khá giống con cua, có kích thước nhỏ hơn và có màu đỏ. Con vật này thường sống chủ yếu ở những vùng ven sông với thức ăn là những sinh vật phù du. Mùa cáy sinh trưởng và phát triển nhiều nhất ở Thái Bình là từ tháng 3 đến tháng 6 hàng năm. Lúc này khi nhiệt độ càng tăng thì chúng càng bò lên khỏi hàng càng nhiều. 

Bắt được chúng cũng khó vô cùng vì đây là con vật rất nhanh nhẹn. Chỉ cần có một chút động tĩnh nhỏ cũng khiến chúng thụt vào hang. Thế mới có câu ông cha ta truyền lại “nhát như cáy”. 

Cáy là loài vật sống ở vùng cửa sông giáp biển

Cáy thường được dùng để nấu canh với vị ngon ngọt đặc trưng. Canh cáy không tanh và nồng như cua mà có vị thơm, ăn rất lành. 

Khi bắt được cáy về nhiều, người dân mới nghĩ đến cách làm mắm cáy. Mắm cáy được làm từ thân và chân của chúng. Khi ủ lên men gần 1 tháng mới cho ra được loại mắm cáy có hương vị đặc trưng không lẫn đi đâu được. 

Nhiều người tự hỏi: mắm cáy ăn với gì để có thể tận hưởng được trọn vẹn hương vị của nó. Cũng rất đơn giản. Loại nước chấm này được dùng trong bữa ăn hàng ngày để chấm rau, chấm thịt hoặc nhiều người còn mê mẩn chan nó ăn cùng với cơm. 

Với màu nâu đỏ hơi phớt hồng, mùi mắm đặc trưng. Ngửi mùi là đã thấy nồng nhưng khi đã quen thì lại là hương vị khiến nhiều người yêu thích. 

Chia sẻ bí quyết trong cách làm mắm cáy truyền thống Thái Bình 

Nếu muốn ăn mắm cáy của Thái Bình được làm theo cách truyền thống phải về với xã Hồng Tiến, Kiến Xương, Thái Bình. Tại đây hàng năm cứ mỗi đợt mùa cáy về, người dân nườm nượp kéo nhau đi bắt cáy để về làm mắm. Khác với những con cáy sống trong môi trường nước ngọt, cáy Hồng Tiến được bắt tại những vùng nước cửa sông đổ ra biển nên có độ đạm cao vị mùi vị rất đặc trưng. 

Thứ nước chấm này được đặt tại những chum, vại rồi đem phơi nắng phơi sương

Theo các cụ già ở đây, nghề làm mắm cáy có cách đây 200 năm. Trải qua gần 8 thế hệ nối đời truyền nghề. Cáy khi được bắt về cần phải rửa thật sạch cho hết bùn đất rồi bóc sạch, sơ chế. Tiếp theo đó là các công đoạn giã, ủ muối từ 3-4 tuần rồi lại phơi nắng, phơi sương. Các công đoạn này cũng tương tự như làm mắm cáy ở các vùng miền khác. Vậy đâu là bí quyết của loại mắm đặc trưng ở Thái Bình này. 

Đó chính là phần nguyên liệu chính là muối và nước. Theo những người dân nơi đây muối theo kinh nghiệm của cha ông để lại phải là muối cũ đã làm được từ 6 tháng. Phần nước làm mắm cũng phải là nước đun sôi. Ngoài ra, con cáy phải là cáy không có trứng, khỏe mạnh và phải được bắt vào những lúc nắng ấm không có mưa. 

Người dân Thái Bình truyền nhau cách chọn mắm ngon 

Tại Thái Bình có 2 loại mắm cáy đó là mắm cáy đó là mắm đặc và mắm trong. Và 2 loại mắm này sẽ có cách làm khác nhau. Với loại mắm đặc khi giã nhuyễn mắm cùng muối. Sau đó dùng vải thô lọc lấy phần nước, cho vào chai lọ để phơi nắng phơi sương. Và chỉ 1 tháng là đã có thể dùng được. 

Còn đối với loại mắm đặc thì cáy được ướp với muối trong các chum sành. Phơi nắng phơi sương hỗn hợp trong vòng 8 tháng. Khi những chum lọ này ngấu thì chắt lấy phần nước cho vào bên trong chai lọ. Lại tiếp tục đợi đến khi váng muối trắng nổi lên, vớt bỏ phần muối này rồi mới sử dụng được. 

Chính những sự kỳ công này đã tạo nên một hương vị đặc biệt. Mang hương vị của loài giáp xác dân dã lạ miệng. 

Mắm cáy ngon phải là loại mắm có vị thơm đặc trưng, không nổi váng, vị mặn vừa đủ. Và nhất là khách hàng phải lựa chọn ở những nơi uy tín để có thể đảm bảo vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm. 

Vào những trưa hè oi ả, chỉ cần một bát mắm cáy bên đĩa rau luộc thì không có cao lương mỹ vị nào bằng. Cái thực phẩm đậm chất dân dã, tinh nguyên này dường như đã quá quen thuộc với những người dân xa quê và là một phần ký ức không thể nào quên.